[1]قرآن کریم، سوره شوری، آیه 11.

[2] "وَ لَا إِیاهُ أَرَادَ مَنْ تَوَهَّمَه‏ ... وَ مَنْ قَالَ كَیفَ فَقَدْ شَبَّهَهُ ... وَ مَنْ جَزَّأَهُ فَقَدْ وَصَفَهُ وَ مَنْ وَصَفَهُ فَقَدْ أَلْحَدَ فِیه‏": تحف العقول، ص 62 و 63.

[3] به فراگیران عزیز توصیه می‌گردد حتما درس نامه‌ی «تبیین قرآن » را که در بخش درسنامه های سایت محمّد(ص) ارائه گردیده مطالعه فرمایند. در دوره‌ی «تبیین قرآن » درباره‌ی اینکه چه کسانی به علم قرآن اشراف دارند و مفسر و مبیّن حقیقی قرآن دانسته می‌شوند، به تفصیل توضیح داده شده است.

[4]قرآن کریم، سوره حجر، آیه 29.

[5]پاسخ این شبهه در بخش شبهات روز سایت محمّد (ص) قسمت شبهات توحیدی با تفصیل بیشتری بیان شده است.

[6] "فی قوله «فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی‏» (سوره حجر، آیه 29) قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ‏ خَلْقاً وَ خَلَقَ رُوحاً ثُمَّ أَمَرَ مَلَكاً فَنَفَخَ فِیهِ‏ فَلَیسَتْ بِالَّتِی نَقَصَتْ مِنْ قُدْرَةِ اللَّهِ شَیئاً هِی مِنْ قُدْرَتِه‏": توحید صدوق، ص 172. ؛ تفسیر العیاشی، ج ‏2، ص 241. (ذیل همین آیه)؛  بحارالانوار، ج 4، ص 12. ؛ تفسیر برهان، ج 3، ص 364. (ذیل همین آیه)

[7]"سأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی‏» (سوره حجر، آیه 29): كَیْفَ هذَا النَّفْخُ؟ فَقَالَ: «إِنَّ الرُّوحَ ... إِنَّمَا أَضَافَهُ إِلى‏ نَفْسِهِ لِأَنَّهُ اصْطَفَاهُ عَلى‏ سَائِرِ الْأَرْوَاحِ، كَمَا قَالَ لِبَیْتٍ مِنَ الْبُیُوتِ‏: بَیْتِی، وَ لِرَسُولٍ مِنَ الرُّسُلِ:خَلِیلِی، وَ أَشْبَاهِ ذلِكَ، وَ كُلُّ ذلِكَ مَخْلُوقٌ، مَصْنُوعٌ، مُحْدَثٌ، مَرْبُوبٌ، مُدَبَّرٌ»": كافی، ج 1، ص 327 و 328. ؛ توحید صدوق، ص 171. ؛ تفسیر برهان، ج 3، ص 363. (ذیل همین آیه)

[8] خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: "وَ عَلَّمَ‏ آدَمَ‏ الْأَسْماءَ كُلَّها"یعنی: [خداوند] به آدم همه‌ی اسامی (الْأَسْماءَ) را یاد داد: قرآن کریم، سوره بقره، آیه 31. امام حسن عسکری – یازدهمین جانشین و مبیّن قرآن پس از رسول خاتم - در تفسیر و تبیین این آیه می‌فرمایند: "... ثُمَّ قَالَ‏ وَ عَلَّمَ‏ آدَمَ‏ الْأَسْماءَ كُلَّها أَسْمَاءَ أَنْبِیاءِ اللَّهِ وَ أَسْمَاءَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ وَ الطَّیبِینَ مِنْ آلِهِمَا وَ أَسْمَاءَ رِجَالٍ مِنْ خِیارِ شِیعَتِهِمْ وَ عُصَاةِ أَعْدَائِهِمْ- ثُمَّ عَرَضَهُمْ‏ عَرَضَ مُحَمَّداً وَ عَلِیاً وَ الْأَئِمَّةَ- عَلَى الْمَلائِكَةِ ... فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِینَ ... قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ سُبْحانَكَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا ... فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى - یا آدَمُ‏ أَنْبِئْ هَؤُلَاءِ الْمَلَائِكَةَ بِأَسْمائِهِمْ‏ [وَ] أَسْمَاءِ الْأَنْبِیاءِ وَ الْأَئِمَّةِ ع - فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ‏ عَرَفُوهَا أَخَذَ عَلَیهِمُ الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ‏ بِالْإِیمَانِ بِهِمْ وَ التَّفْضِیلِ لَهُم‏" یعنی: مراد از اسماء كه در آیه وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ كُلَّها بیان شده اسامى انبیاء الهی و اسم محمد ^{صلّى اللّه علیه و آله و سلّم} و على ^{علیه السّلام} و فاطمه و حسن و حسین و پاکان از نسل ایشان (نه امام از ذریه حسین علیه السلام) و اسامی برترین شیعیان ایشان و بدترین دشمنان آنها بود. سپس خداوند [انوار] محمد ^{صلّى اللّه علیه و آله و سلّم} و على ^{علیه السّلام} و ائمه را بر فرشتگان عرضه داشت ... و فرمود اگر راست می‌گویید اسامی اینان را [که به شما عرضه داشتم] بگویید ... ملائک گفتند پاک و منزهی؛ ما جز آنچه خود ما را تعلیم داده‌ای نمی‌دانیم. پس خداوند فرمود اى آدم به این فرشتگان، اسامى آنها یعنی اسامی پیغمبران و ائمه را خبر بده. چون اسامى را خبر داد ایشان [آنانی که خداوند بر ملائک عرضه داشت یعنی رسول خاتم و ائمه‌ی اطهار] را شناختند و خداوند از فرشتگان عهد و پیمان گرفت مبنی بر اینکه به پیغمبران و ائمه ایمان داشته باشند و محمد ^{صلّى اللّه علیه و آله و سلّم} و ائمه هدى را از همه‌ی آنها برتر بدانند: تفسیر برهان، ج 1، ص 164. ذیل آیات 30 تا 33 سوره بقره. ؛ بحارالانوار، ج 11، ص 117 و 118. ؛ متن فارسی این حدیث در تفسیر جامع، ج 1، ص 131 نیز آورده شده است.

[9]  "ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِكَةِ فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِین": قرآن کریم، سوره بقره، آیه 31. و با استناد به این بخش از کلام امام حسن عسکری در پاورقی پیشین که فرمودند: "... ثُمَّ عَرَضَهُمْ‏ عَرَضَ مُحَمَّداً وَ عَلِیاً وَ الْأَئِمَّةَ- عَلَى الْمَلائِكَةِ ... فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِینَ ... " یعنی: سپس خداوند [انوار] محمد ^{صلّى اللّه علیه و آله و سلّم} و على ^{علیه السّلام} و ائمه را بر فرشتگان عرضه داشت ... و فرمود اگر راست می‌گویید اسامی اینان را [که به شما عرضه داشتم] بگویید: بنگرید به پاورقی شماره 8. ؛ همچنین امام صادق – ششمین جانشین و مبیّن قرآن پس از رسول خاتم – نیز در این باره چنین می‌فرمایند: "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَّمَ آدَمَ ع أَسْمَاءَ حُجَجِ اللَّهِ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ وَ هُمْ أَرْوَاحٌ عَلَى الْمَلَائِكَةِ- فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِینَ‏ أَنَّكُمْ أَحَقُّ بِالْخِلَافَةِ فِی الْأَرْضِ لِتَسْبِیحِكُمْ وَ تَقْدِیسِكُمْ مِنْ آدَمَ- قالُوا سُبْحانَكَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَكِیمُقالَ‏ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- یا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ‏ وَقَفُوا عَلَى عَظِیمِ مَنْزِلَتِهِمْ‏ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ فَعَلِمُوا أَنَّهُمْ‏ أَحَقُ‏ بِأَنْ‏ یكُونُوا خُلَفَاءَ اللَّهِ‏ فِی أَرْضِهِ وَ حُجَجَهُ عَلَى بَرِیتِهِ ثُمَّ غَیبَهُمْ عَنْ أَبْصَارِهِمْ وَ اسْتَعْبَدَهُمْ بِوَلَایتِهِمْ وَ مَحَبَّتِهِمْ ...‏" یعنی: خداوند به آدم (ع) اسامى حجت‏هاى خود را تعلیم نمود. سپس آنها را که ارواحى بودند بر فرشتگان عرضه داشته و به ایشان فرمود اگر راست می‌گویید كه شما سزاوارترید به خلافت روى زمین نسبت به آدم به سبب تسبیح و تقدیس‌تان، اسماء ایشان (این ارواح) را بیان كنید. فرشتگان گفتند ما نمی‌دانیم و علم و دانش ما منحصر به همان علومى است كه خود به ما یاد داده‏ای. خداوند تبارک و تعالی به آدم فرمود اسامی ایشان (ارواح طیبه) را به آنها (ملائک) اعلام نماید و چون آدم اسامى آنها را به فرشتگان اعلام كرد ملائكه به بزرگى منزلت ایشان (آن حجت های الهی که ارواح شان به ملائک عرضه شد) نزد خدای متعال پی بردند و فهمیدند كه آنها (حجت های الهی) سزاوارتر هستند که جانشینان خدا بر روی زمین و حجت او بر خلایق باشند. سپس ارواح [طیبه معصومین] را از نظر فرشتگان پنهان نموده و بدیشان امر فرمود محبت و ولایت ایشان (اهل بیت) را دارا باشند: تفسیر برهان، ج 1، ص 164 و 165. ذیل آیات 30 تا 33 سوره بقره. بحارالانوار، ج 11، ص 145. ؛ متن فارسی این حدیث در تفسیر جامع، ج 1، ص 131 و 132 نیز آورده شده است.

[10] "قالُوا سُبْحانَكَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَكِیم"یعنی: پاک و منزهی [ای خدا]؛ ما جز آنچه تو خود به ما یاد داده ای علم دیگری نداریم. همانا تو علیم و حکیم هستی: قرآن کریم، سوره بقره، آیه 32.

[11] "قالَ یا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِم"یعنی: گفت ای آدم به آنها (فرشتگان) اسامی ایشان را خبر بده: قرآن کریم، سوره بقره، آیه 33. همچنین بنگرید به تبیین این آیه از زبان امام حسن عسکری در پاورقی شماره 8.

[12]  اشاره به این قسمت از کلام امام صادق که در پاورقی شماره 9 بدان اشاره شد: "... قالَ‏ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- یا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ‏ وَقَفُوا عَلَى عَظِیمِ مَنْزِلَتِهِمْ‏ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ فَعَلِمُوا أَنَّهُمْ‏ أَحَقُ‏ بِأَنْ‏ یكُونُوا خُلَفَاءَ اللَّهِ‏ فِی أَرْضِهِ وَ حُجَجَهُ عَلَى بَرِیتِهِ ...‏" یعنی:خداوند تبارک و تعالی به آدم فرمود اسامی ایشان (ارواح طیبه) را به آنها (ملائک) اعلام نماید و چون آدم اسامى آنها را به فرشتگان خبر داد ملائكه به بزرگى منزلت ایشان (آن حجت های الهی که ارواح شان به ملائک عرضه شد) نزد خدای متعال پی بردند و فهمیدند كه ایشان (آن حجت های الهی) سزاوارتر هستند که جانشینان خدا بر روی زمین و حجت او بر خلایق باشند: بنگرید به حدیث امام صادق در پاورقی شماره 9.

[13]  اشاره به این قسمت از کلام امام حسن عسکری که در پاورقی شماره  8 بدان اشاره شد: "... فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ‏ عَرَفُوهَا أَخَذَ عَلَیهِمُ الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ‏ بِالْإِیمَانِ بِهِمْ وَ التَّفْضِیلِ لَهُم‏" یعنی: چون اسامى را خبر داد ایشان [آنانی که خداوند بر ملائک عرضه داشت یعنی رسول خاتم و ائمه‌ی اطهار] را شناختند و خداوند از فرشتگان عهد و پیمان گرفت مبنی بر اینکه به پیغمبران و ائمه ایمان داشته باشند و محمد ^{صلّى اللّه علیه و آله و سلّم} و ائمه هدى را از همه‌ی آنها برتر بدانند: بنگرید به حدیث امام حسن عسکری در پاورقی شماره 8. ؛ همچنین امام صادق ^{علیه السلام} نیز در این باره می‌فرمایند: "... فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ‏ وَقَفُوا عَلَى عَظِیمِ مَنْزِلَتِهِمْ‏ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ فَعَلِمُوا أَنَّهُمْ‏ أَحَقُ‏ بِأَنْ‏ یكُونُوا خُلَفَاءَ اللَّهِ‏ فِی أَرْضِهِ ... ثُمَّ ... اسْتَعْبَدَهُمْ بِوَلَایتِهِمْ وَ مَحَبَّتِهِمْ ...": و چون آدم اسامى آنها را به فرشتگان اعلام كرد ملائكه به بزرگى منزلت ایشان (آن حجت های الهی که ارواح شان به ملائک عرضه شد) نزد خدای متعال پی بردند و فهمیدند كه آنها (حجت های الهی) سزاوارتر هستند که جانشینان خدا بر روی زمین ... باشند. سپس [خداوند] بدیشان امر فرمود محبت و ولایت ایشان (اهل بیت) را دارا باشند: بنگرید به حدیث امام صادق در پاورقی شماره 9.

[14] "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَ آدَمَ فَأَوْدَعَنَا صُلْبَهُ وَ أَمَرَ الْمَلَائِكَةَ بِالسُّجُودِ لَهُ تَعْظِیماً لَنَا وَ إِكْرَاماً وَ كَانَ سُجُودُهُمْ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عُبُودِیةً وَ لِآدَمَ إِكْرَاماً وَ طَاعَةً لِكَوْنِنَا فِی صُلْبِهِ‏": عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 262 و 263. ؛ بحارالانوار، ج 11، ص 140.

اضافه کردن نظر