شب نیمه شعبان، شب رحمت

نویسنده: سارا انتظارخیر (این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید )

"وقتی به نیمه شعبان رسیدید شبش را به عبادت و روزش را به روزه بگذرانید؛

چراکه از ابتدای این شب تا پایان آن ندا دهنده‌ای از سوی خدا ندا می‌دهد:

هان ای مردم؛

آیا عذرخواهی وجود دارد که از گناهانش پوزش طلبد تا ما او را ببخشاییم؟

آیا کسی هست که در طلب رزق باشد تا ما رزق او را وسعت بخشیم؟"

رسول خاتم، محمد مصطفی (ص)[1]

شعبان، همان ماه شریفی است که در آن، خداوند رحمان رزق و روزیِ ایمان داران را از دریای رحمت خویش منشعب می‌سازد و بین‌شان تقسیم می‌کند.[2]

لحظه لحظه‌ی این ماه مبارک، فرصتی است برای آنان که دوست دارند خطاهای گذشته‌شان مورد عفو و بخشش پروردگار قرار گیرد؛ و غنیمتی است برای آنها که می‌خواهند روح و جان خود را در زلال شعبان شستشو دهند و برای حضور در ضیافت الهیِ رمضان آماده گردند. اما در میان تمام لحظات پر برکت این ماه شریف، شب نیمه شعبان از شرافت ویژه‌ای برخوردار است.

شب نیمه شعبان، برترین شب پس از شب قدر است.[3]

شب نیمه شعبان شبی است که در آن، زمان مرگ بندگان رقم می‌خورد و روزیِ سال آینده بین‌شان تقسیم می‌شود.[4]

شب نیمه شعبان شبی است که درهای آسمان، درهای مغفرت و توبه، درهای فضل و نعمت، درهای جود و احسان، درهای رحمت و رضوان پروردگار بر بندگان باز می‌شود.[5]

شب نیمه شعبان شبی است که در آن دعای هر دعاگویی مستجاب می‌شود، درخواست هر نیازمندی ادا می‌گردد و پوزش طلبیِ هر عذرخواهی مقبول می‌افتد.[6]

شب نیمه شعبان شبی است که حق تعالی بر خود واجب فرموده تا دعاکننده در این شب را بی‌اجابت نگذارد مگر کسی که طلبِ معصیت نماید.[7]

و به فرموده‌ی جبراییل امین، محروم واقعی کسی است که از خیرات این شب محروم بماند.[8]

آنچه بر شرافت این شب خجسته افزوده، میلاد مبارک منجی موعود، فخر آسمان‌ها و زمین حضرت «مهدی» است. وجود مقدسی که همه‌ی برگزیدگان و فرستادگان الهی از آدم تا خاتم، به ظهورش بشارت داده‌اند. او که با آمدنش روح حیات بر کالبد کائنات دمیده می‌شود و گستردگی رحمتش همه‌ی مخلوقات را در بر می‌گیرد. اگر تنها فضیلت و اعتبار نیمه شعبان ولادت فرخنده‌ی منجی موعود بود و بس، باز هم سزاوار بود تا سراسر چنین شبی را با شکرگزاریِ معبود و سپاس از خالق سپری نماییم.

امید که خداوند مهربان، توفیق درک این شب را نصیب‌مان سازد و ما را از خیرات و برکاتش بهره‌مند فرماید.

و البته «بَقِیَتُ‏ اللَّهِ‏ خَیرٌ لَكُمْ‏ إِنْ‏ كُنْتُمْ‏ مُؤْمِنین‏»[9] اگر ایمان داشته باشید، خیر شما «بَقِیَتُ‏ اللَّه» است. پس در این شب که درهای رحمت الهی باز است و دعاها مستجاب، منجی موعود – باقی مانده از حجت‌های الهی - را از خداوند رحمان طلب کنیم تا جهان و جهانیان از خیر وجودش بهره‌مند گردند.

در این شب به برپاییِ نماز و خواندن دعاهای ارزشمندی فرا خوانده شده‌ایم که در این مجال تنها به برخی از آنها اشاره می‌کنیم و علاقمندان را برای مطالعه و استفاده‌ی بیشتر به کتاب پر مغز «مفاتیح الجنان» ارجاع می‌دهیم.

 زیارت امام زمان ^{علیه السلام}: [10]

بسم الله الرّحمن الرّحیم

اَللّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنا هذِهِ وَ مَوْلُودِها

بارخدایا؛ تو را می‌خوانیم به حق این شب و مولود آن

وَ حُجَّتِكَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتى قَرَنْتَ اِلى فَضْلِها فَضْلاً

و به حق حجتت و موعود این شب که [با میلادش] همراه كردى به فضیلت این شب فضیلت دیگرى را

فَتَمَّتْ كَلِمَتُكَ صِدْقاً وَ عَدْلاً

و بدین سبب تمام شد كلمه تو به راستى و عدالت.

لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِكَ وَلا مُعَقِّبَ لاِیاتِكَ

تغییر دهنده‌اى براى كلمات تو نیست و پس زننده‌اى براى آیات تو نیست

نُورُكَ الْمُتَاَلِّقُ وَ ضِیاَّؤُكَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فى طَخْیاَّءِ الدَّیْجُورِ

آن نور درخشانت و آن روشنىِ فروزانت و آن نشانه نورانى در شب تاریك ظلمانى

الْغائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ كَرُمَ مَحْتِدُهُ وَالْمَلاَّئِكَةُ شُهَّدُهُ

آن پنهان غایب از انظار كه ولادتش بزرگ و كریم الاصل بود و فرشتگان گواهان اویند

وَاللّهُ ناصِرُهُ وَ مُؤَیِّدُهُ اِذا آنَ میعادُهُ وَالْمَلاَّئِكَةُ اَمْد ادُهُ

و خدا یاور و كمك كار او است در آن هنگام كه وعده‌اش برسد و فرشتگان مددكارش باشند

سَیْفُ اللّهِ الَّذى لا یَنْبوُ وَ نُورُهُ الَّذى لا یَخْبوُ وَ ذوُالْحِلْمِ

آن شمشیر خدا كه كُند نشود و نور او كه خاموش نگردد و بردبارى كه كار بى رویه انجام ندهد

الَّذى لا یَصْبوُا مَدارُ الَّدهْرِ

همان که چرخ روزگار به خاطر او گردش كند

وَ نَوامیسُ الْعَصْرِ و َوُلاةُ الاْمْرِ

و او و پدران معصومش نوامیس هر عصر و والیان امر خدایند

وَالْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ ما یَتَنَزَّلُ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ

آنچه در شب قدر نازل می‌شود، بر ایشان نازل می‌گردد

وَ اَصْحابُ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ تَراجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ اَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ

و آنهایند صاحبان حشر و نشر و مفسران وحى خدا و سرپرستان امر و نهى او

اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى خاتِمِهْم وَ قآئِمِهِمُ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ

خدایا پس درود فرست بر خاتم ایشان و قائمشان كه در پس پرده است از عوالم آنها

اَللّهُمَّ وَ اَدْرِكَ بِنا اءَیّامَهُ وَظُهُورَهُ وَقِیامَهُ

خدایا ما را به روزگار او و زمان ظهور و قیامش برسان

وَاجْعَلْنا مِنْ اَنْصارِهِ وَاقْرِنْ ثارَنا بِثارِهِ وَاكْتُبْنا فى اَعْوانِهِ وَ خُلَصاَّئِهِ

و از جمله یارانش قرارمان ده و خونخواهى ما را به خونخواهى او مقرون گردان و نام ما را در زمره یاران و مخصوصانش ثبت فرما

وَ اَحْیِنا فى دَوْلَتِهِ ناعِمینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غانِمینَ وَ بِحَقِّهِ قآئِمینَ وَ مِنَ السُّوَّءِ سالِمینَ

و ما را در دولتش شادكام و متنعم ساز و به همنشینی او بهره‌مند و به گرفتن حقش پابرجا بدار و از بدی‌ها بر كنارمان كن

یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَالْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ

اى مهربان‌ترین مهربانان و ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است

وَ صَلَواتُهُ عَلى سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیّینَ وَ الْمُرْسَلینَ وَ عَلى اَهْلِ بَیْتِهِ الصّادِقینَ وَ عِتْرَتِهَ النّاطِقینَ

و درودهاى خداوند بر آقاى ما محمد خاتم انبیاء و رسولان و بر خاندان راستگو و عترت حقگویش باد

وَالْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ واحْكُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْكَمَ الْحاكِمینَ.

و از رحمت خود دور ساز تمام ستمكاران را و میان ما و ایشان داورى كن اى محكم‌ترین حكم كنندگان.

 زیارت امام حسین ^{علیه السلام}:

کسی که در شب نیمه شعبان امام حسین علیه السلام را زیارت کند تمامی گناهانش بخشوده می‌شود.[11] برای زیارت امام حسین یا هر کدام از اولیاء و فرستادگان خدا لازم نیست بر سر مزار ایشان حاضر شویم. البته اگر این امکان وجود داشته باشد که در مرقد مطهر این بزرگواران ایشان را زیارت نماییم سعادتی بس عظیم است. اما چنانچه این امکان وجود نداشت نباید خود را از فیض زیارت محروم سازیم. بلکه می‌توان از همان مکانی که هستیم بدیشان توجه کنیم و عرض سلام و ارادت نماییم. در شب نیمه شعبان نیز شایسته است آنگونه که امام صادق علیه السلام سفارش فرموده اند، لااقل بر بالای بلندی رویم و سر را به جانب آسمان بلند کنیم و با توجه بگوییم:

"السَّلَامُ عَلَیكَ یا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیكَ یابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُه‏"[12]

 دعای تعلیم داده شده توسط امام صادق ^{علیه السلام} در شب نیمه شعبان:[13]

بسم الله الرّحمن الرّحیم

اَللّهُمَّ اَنْتَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ الْعَلِىُّ الْعَظیمُ الْخالِقُ الرّازِقُ الْمُحْیِى الْمُمیتُ الْبَدىَّءُ الْبَدیعُ

خدایا تویى زنده پاینده، والاى بزرگ، آفریننده‌ی روزى دهنده، زنده كننده‌ی میراننده، آغاز كننده‌ی پدید آورنده

لَكَ الْجَلالُ وَ لَكَ الْفَضْلُ وَ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَنُّ وَ لَكَ الْجُودُ

براى توست بزرگى و از آنِ توست فضیلت و ستایش و از آنِ توست نعمت و جود

وَ لَكَ الْكَرَمُ وَ لَكَ الاْمْرُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الْشُّكْرُ وَحْدَكَ لاشَریكَ لَكَ

و خاص توست بزرگوارى و از توست فرمان و شوكت و خاص توست سپاسگزارى كه یگانه‌اى و شریكى برایت نیست

یا واحِدُ یا اَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ كُفُواً اَحَدٌ

اى یگانه، ‌اى یكتا، اى بى‌ نیاز، اى كه فرزندى ندارد و فرزند كسى نباشد و نیست برایش همتایى هیچ كس.

صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاْغفِرْ لى وَارْحَمْنى وَاكْفِنى ما اَهَمَّنى

درود فرست بر محمد و آل محمد و بیامرز مرا و به من رحم كن و كفایت كن از من آنچه فكر مرا به خود مشغول كرده

وَاقْضِ دَیْنى وَ وَسِّعْ عَلَىَّ فى رِزْقى فَاِنَّكَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ كُلَّ اَمْرٍ حَكیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشاَّءُ مِنْ خَلْقِكَ تَرْزُقُ

و قرضم را ادا كن و در روزی‌اَم گشایش ده زیرا كه تو در این شب هر كار محكمى را از هم جدا كنى و به هر یك از مخلوقات خود که بخواهى روزى دهى

فَارْزُقْنى وَ اَنْتَ خَیْرُ الرّازِقینَ فَاِنَّكَ قُلْتَ وَ اَنْتَ خَیْرُ الْقاَّئِلینَ النّاطِقینَ وَاسْئَلوُا اللّهَ مِنْ فَضْلِهِ

پس روزی‌اَم ده كه تو بهترین روزى دهندگانى. زیرا تو خود گفتى و تو بهترین گویندگان و ناطقان هستى كه فرمودى "از خدا بخواهید از فضل او"

فَمِنْ فَضْلِكَ اَسْئَلُ وَ اِیّاكَ قَصَدْتُ وَابْنِ نَبِیِّكَ اعْتَمَدْتُ وَ لَكَ رَجَوْتُ

پس من از فضل تو مى‌خواهم و تو را قصد كردم و به فرزند پیمبرت اعتماد كردم و به تو امیدوارم

فَارْحَمْنى یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

پس به من رحم كن اى مهربانترین مهربانان.

 خواندن دعای کمیل:

امیر مومنان فرمودند:

«هیچ بنده‏ای نیست که شب نیمه شعبان را احیاء دارد و در آن دعای خضر بخواند، مگر آن که دعای او اجابت شود.»[14]

کمیل بن زیاد از امیر مومنان درخواست می‌کند تا این دعا را به او یاد دهد و امیر مومنان نیز می‌پذیرند. این دعا همان دعایی است که به نام دعای کمیل معروف است:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ الَّتِی وَسِعَتْ كُلَّ شَی‏ءٍ،

بارخدایا؛ از تو می‌خواهم به رحمتت که همه چیز را فرا گرفته و به قدرتت که بر هر چیزی احاطه دارد ... [15]

کوتاه سخن آنکه:

شب نیمه شعبان فرصتی است از جانب خدای رحمان برای بندگان تا از او به سبب خطاهای گذشته پوزش طلبند و برای روزهای آینده طلب خیر و روزیِ گسترده نمایند. پس چنین شبی را مغتنم شماریم و بهترین‌ها را از خالق متعال درخواست نماییم.

در شب میلاد منجی موعود، همگان یکدل و یکصدا برای سلامتی و ظهورش دعا کنیم که فرج ایشان، گشایش و فرج همگان را در بر دارد.

• < قبلی
• بعدی >